• Drukuj

Szczegóły

Utworzono: 27.01.2010 09:42

Odsłony: 17463

Położenie geograficzne (23° 27'E i 51°06'N)

Największa miejscowość i siedziba Gminy Chełm, według danych z 2000 r. zamieszkana przez 1347 osób i złożona z 237 gospodarstw. Nazwa miejscowości wywodzi się od słowa „pokrow”, oznaczającego w języku ruskim opiekę. Święto Opieki Matki Boskiej (Pokrowy) obchodzone jest 14 października.

Według siedemnastowiecznego biskupa unickiego Jakuba Suszy, autora dzieła o cudownym obrazie MB Chełmskiej, osada została ufundowana w 1262 r. przez księcia Lwa Daniłowicza (syna Daniela Romanowicza) i nadana cerkwi Bogurodzicy w Chełmie. Biskup powoływał się na świadectwo Jana Długosza i Marcina Bielskiego, którzy w swoich kronikach mieli umieścić taką informację. Włodzimierz Czarnecki, autor cyklu artykułów o osadnictwie na ziemi chełmskiej, publikowanych w „Roczniku Chełmskim”, stwierdza, że tradycja dosyć odległego związku Pokrowy (taką nazwę pierwotnie nosiła Pokrówka) z cerkwią Bogurodzicy, a następnie prawosławnym biskupstwem chełmskim, tylko pośrednio wskazuje na tak wczesną metrykę miejscowości. Wymieniony autor wskazuje kolejną chronologicznie informację o Pokrówce, pochodzącą z 1476 r. W dosyć skromnej wzmiance (w Księgach Ziemskich Chełmskich) pojawia się mieszkaniec Pokrowy, chłop o imieniu Iwan. W tym samym źródle, pochodzącym z 1478 r., pojawia się informacja o zastawieniu za 10 grzywien młyna i stawu w Pokrowie. Z kolei w dokumencie z 1512 r., miejscowość należąca do biskupstwa prawosławnego, pojawia się jako Pokrow. Wraz z przystąpieniem (w 1596 r.) biskupa Dionizego Zbirujskiego do unii brzeskiej, Pokrówka stała się własnością biskupstwa unickiego. Niestety poza krótkimi wzmiankami, ilość danych o miejscowości jest niewielka, toteż trudno powiedzieć coś o kształcie Pokrówki.

Według danych z XVIII w. w miejscowości mieszkało 11 chłopów. Biskup Maksymilian Ryłło, kierujący diecezją unicką w latach 1759-85, wybudował w Pokrówce spichlerz i stodoły. Po 1772 r. Pokrówka była główną posiadłością biskupią, gdyż pozostałe dobra (Białopole i Buśno) znalazły się na obszarze zaboru austriackiego. Istniała również rezydencja biskupia oraz cerkiew, w której biskup Porfiry Ważyński (zarządzał diecezją w latach 1790-1804) zorganizował nawet kilka synodów (m. in. w 1792 i 1796 r.). Formalnie miejscowość należała do unickiej parafii pw. Św. Mikołaja w Chełmie. Cerkiew w Pokrówce w gorących latach pod koniec XVIII w. uległa zniszczeniu, ale już w 1795 r. została odbudowana. Po trzecim rozbiorze miejscowość pozostała własnością biskupów, a władze austriackie nawet przyznały władzom diecezji dopłatę do dochodów z Pokrówki w wysokości 4000 zł reńskich. W Pokrówce odbył się także ostatni synod za rządów biskupa Ważyńskiego, mający miejsce od 31 maja do 2 czerwca 1802 r. Po śmierci biskupa (w 1804 r.) administrator diecezji ks. Bartłomiej Nazarewicz wydzierżawił wieś. Do 1811 r. dzierżawcą Pokrówki, według informacji Jana Lewandowskiego z pracy „Na pograniczu. Polityka władz państwowych wobec unitów Podlasia i Chełmszczyzny 1772-1875”, był niejaki Niepokójczycki. Kolejni biskupi przejęli dobra, a kierujący diecezją w latach 1828-51 Filip Felicjan Szumborski, traktował Pokrówkę jako jedno z ulubionych miejsc. Znany z zainteresowań botanicznych, założył obok drewnianej rezydencji w Pokrówce rozległe ogrody i sady, które służyły do obserwacji przyrodniczych i meteorologicznych (biskup prowadził obserwacje i zapiski meteorologiczne, a także gromadził zielniki z osobiście zebranymi roślinami). Według informacji ze „Słownika Geograficznego Królestwa Polskiego…”, w 1827 r. w Pokrówce było 30 domów i mieszkało 193 osoby. Znajdowała się tutaj szkoła początkowa i młyn wodny. W 2 połowie XIX w. dobra w Pokrówce zostały odebrane biskupom w 1864 r.) i stały się własnością rządową. Po powstaniu styczniowym część dóbr rozparcelowano. Według danych z 1867 r. chłopi posiadali 19 osad i 96 morgów.

2 stycznia 1867 r. w Pokrówce urodził się Jan Morawski, pułkownik rosyjskiego korpusu geograficznego i zastępca dowódcy pułku strzeleckiego 4 Dywizji Strzeleckiej gen. Lucjana Żeligowskiego. W Wojsku Polskim od 1918 r. był komendantem Oficerskiego Kursu Mierniczych i szefem sekcji w Wojskowym Instytucie Geograficznym. Zmarł 7 maja 1929 r. w stopniu generała brygady. Cerkiew w Pokrówce (w 1864 r. na miejscu obiektu drewnianego, wzniesiono świątynię murowaną), użytkowana od 1875 r. przez wyznawców prawosławia, została zburzona w 1938 r. przez władze polskie.

W okresie międzywojennym w Pokrówce istniała szkoła powszechna. Od 1936 r. pracowła tutaj Józef Sokołowski. Po II wojnie światowej do miejscowości przeniesiono siedzibę Gminy Krzywiczki (obecnie Gmina Chełm) oraz powstały liczne przedsiębiorstwa i instytucje. Obecnie znajdują się tutaj 4 domy z początków XX w.

Pokrówka należy do parafii Rozesłania Świętych Apostołów Miłosierdzia Bożego w Chełmie.