Horodyszcze
- Szczegóły
- Utworzono: 27.01.2010 08:29
- Odsłony: 12671
Położenie geograficzne (23°27'E 51°11'N)
Stara miejscowość przy drodze Chełm-Włodawa, zamieszkana w 2000 r. przez 642 osoby i złozona z 145 gospodarstw. Horodyszcze występują w źródłach historycznych od 1448 r. (jako Grodzyszcze), przede wszystkim jako folwark powiązany z dobrami Staw. Pierwszym wymienianym właścicielem miejscowości był „Sułek z Grodzyszcza”, którym w wskazanym 1448 r. sprzedał wieś (za 90 grzywien) Janowi i Andrzejowi z Ostrowa.
O starożytności Horodyszcza świadczy grodzisko (w północnej części wsi) zwane „Zamkiem”, datowane na IX – XI w. W XVI w. miejscowość należała do parafii pw. Rozesłania Świętych Apostołów w Chełmie, a w XIX w. do parafii pw. Wszystkich Świętych w Czułczycach. Osadę zamieszkiwała również ludność prawosławna i unicka, należąca do parafii pw. Św. Mikołaja w Chełmie. Obok Horodyskich (w 1524 r. pojawiają się Feliks i Mikołaj Horodyscy, w 1549 Mikołaj i Jan Horodyscy, a w 1577 r. Stanisław i Jarosz Horodyscy) Horodyszcze było własnością m. in. Pokutyńskich, Stawskich, Potockich, Stoińskich, Sługockich, Świrskich i Cieszkowskich. Według informacji zamieszczonych w „Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego…”, w 1827 r. w Horodyszczu mieszkało 265 osób i istniało 29 domów. W miejscowości istniała także kopalnia piaskowca, używanego na kamienie młyńskie. W 1857 r. właścicielem został Gustaw Piaskowski, a w 1861 r. Aleksander Koźmian. Po powstaniu styczniowym folwark został rozparcelowany.
W 1882 r. grunty dworskie składały się z 972 mórg, a włościanie posiadali 39 osad (gospodarstw) i zajmowali obszar 798 mórg. Do miejscowości należał awuls (folwark bez chłopów) pod nazwą Malowana lub Zielona. W XVI w. w miejscowości istniał drewniany dwór z alkierzem. Kolejny dwór prawdopodobnie powstał w XVIII w. Po parcelacji budynki folwarczne uległy zniszczeniu. W okresie międzywojennym w Horodyszczu funkcjonowała szkoła powszechna. Od 1936 r. uczył tutaj Henryk Gajewski, rozstrzelany 10 marca 1944 r. w Chełmie, a od1937 r. Maria Frąckowiak.
Do dzisiaj zachowały się pozostałości parku o powierzchni 2 ha. Znajduje się tutaj ok. 100 drzew 8 gatunków, przede wszystkim: topola szara (50 sztuk), wierzba krucha (15 sztuk) i brzoza brodawkowata (10 sztuk). Do najcenniejszych należą: kasztanowiec biały (obwód 180 cm), klon jesionolistny (140 cm), topola szara (160 cm), dąb szypułkowy (240 cm), wierzba krucha (280, 350 i 450 cm) i lipa drobnolistna (260 cm). Obecnie Horodyszcze należy do parafii pw. św. Rocha w Czułczycach.
