• Drukuj
• E-mail

Szczegóły

Utworzono: 11.04.2014 10:34

Odsłony: 1784

W wydarzeniach z listopada 1918 r., które przyniosły wyzwolenie Chełma spod okupacji austriackiej, obok rotmistrza Gustawa Orlicz-Dreszera i Wiktora Ambroziewicza, niezwykle istotną rolę odegrał miejscowy ziemianin Felicjan Lechnicki, który po przejęciu władzy objął funkcję cywilnego komisarza powiatu chełmskiego.Felicjan Kajetan Lechnicki urodził się 7 sierpnia 1885 r. w jako syn Felicjana Klemensa i jego drugiej żony Marii z Sielskich. Jako miejsce urodzenia podawany jest majątek w miejscowości Serebryszcze (obecnie Srebrzyszcze), nabyty jednak przez ojca (pochodzącego z powiatu dubieńskiego) w 1886 r. Ród Lechnickich, pieczętujący się herbem Zadora, wykazywał zaangażowanie w działalność polityczną i społeczną. Felicjan Klemens uczestniczył w powstaniu styczniowym, a jego synowie (obok Felicjana Kajetana również Zdzisław i Tadeusz) pełnili szereg funkcji publicznych w okresie międzywojennym. Felicjan wiedzę zdobywał w gimnazjum rosyjskim w Radomiu, gdzie uczestniczył w strajku szkolnym.

Po usunięciu ze szkoły przeniósł się do Krakowa, gdzie zdał maturę. Następnie rozpoczął studia na Wydziale Rolnym Uniwersytetu Jagiellońskiego, a z czasem na Wydziale Historycznym. W okresie studiów związany był ze Stowarzyszeniem Polskiej Młodzieży Postępowej „Spójnia”, organizacji pozostającej pod wpływem Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej. W 1909 r. wraz żoną (Anną Bobińską, poślubioną w tym samym roku) wyjechał do Monachium, gdzie studiował na Wydziale Filozoficznym miejscowego uniwersytetu (ostatecznie obronił pracę z mediewistyki). W 1912 r. powrócił do rodzinnego Serebryszcza i wkrótce objął majątek po zmarłym w 1913 r. ojcu.W okresie I wojny światowej Felicjan Lechnicki zaangażował się w działalność polityczną. W 1917 r., kiedy okupacyjne władze austriackie przystąpiły do tworzenia samorządu powiatowego i gminnego, został członkiem Sejmiku Powiatowego, z ramienia którego wszedł do Rady Stanu Królestwa Polskiego, namiastki parlamentu związanego z powstałą w wrześniu 1917 r. Radą Regencyjną. Wspierał również przyrodniego brata Zdzisława (Zdzisław i Tadeusz byli synami trzeciej żony Felicjana Klemensa Lechnickiego – Marii z Hemplów) w tworzeniu Straży Kresowej (chociaż nie wstąpił w jej szeregi). Głównym celem organizacji (formalnie powstałej w lutym 1918 r.) była obrona Podlasia i ziemi chełmskiej w obliczu decyzji Traktatu Brzeskiego, przyznającego wymienione tereny Ukraińskiej Republice Ludowej (traktat z Ukrainą podpisano 9 lutego 1918 r., natomiast główne porozumienie z rządzoną przez bolszewików Rosją 3 marca 1918 r.). Felicjan i Zdzisław Lechniccy uczestniczyli w jednym z głównych spotkań organizacyjnych, przeprowadzonych w majątku Kazimierza Fudakowskiego w Krasnobrodzie. Tworzona Straż była ściśle powiązana ze Związkiem Młodzieży Polskiej ZET, którego członkami byli między innymi Wiktor Ambroziewicz, Zdzisław Lechnicki i Gustaw Orlicz-Dreszer. W 2 połowie 1918 r. bracia Lechniccy włączyli się do działań (przygotowywanych przez struktury Polskiej Organizacji Wojskowej) związanych z przejęciem władzy z rąk okupantów austriackich. W majątku Felicjana Lechnickiego w nocy z 1 na 2 listopada 1918 r. doszło do newralgicznej narady z udziałem Wiktora Ambroziewicza i Gustawa Orlicz-Dreszera, na której ustalono plan działania na następny dzień. Po zakończonej sukcesem akcji, Felicjan Lechnicki przystąpił do tworzenia cywilnych władz powiatowych. W niepodległej Polsce Felicjan Lechnicki nadal był czynny w lokalnych władzach, zasiadając w Sejmiku Powiatowym i Wydziale Powiatowym (do 1939 r.). W 1919 r. został prezesem Związku Kółek Rolniczych w województwie lubelskim (do 1929 r.), a następnie do 1933 r. stał na czele wojewódzkich struktur Towarzystwa Organizacji i Kółek Rolniczych (należał również do władz centralnych organizacji.). Od 1933 r. kierował Lubelską Izbą Rolniczą. W 1926 r. wraz z bratem Zdzisławem został działaczem prosanacyjnego Związku Naprawy Rzeczypospolitej, który dwa lata później przystąpił do Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. Felicjan Lechnicki objął funkcję prezesa Wojewódzkiego Komitetu Wykonawczego BBWR w Lublinie i z ramienia organizacji został wybrany w 1928 r. do sejmu (z okręgu nr 26, obejmującego Lublin, Lubartów i Chełm). Obowiązki posła pełnił przez siedem lata (ponownie został wybrany w tym samym okręgu w 1930 r.). Od 1935 r. zasiadał w senacie (był wybierany w 1935 i 1938 r.). W 2 połowie lat trzydziestych po rozwiązaniu BBWR, pełnił obowiązki wojewódzkiej organizacji Obozu Zjednoczenia Narodowego.

Po wybuchu II wojny światowej włączył się do działalności konspiracyjnej, wchodząc w skład Rady Politycznej Okręgu Lubelskiego Służby Zwycięstwu Polski. W czerwcu 1940 r. został aresztowany przez Niemców. Po zwolnieniu miał utrzymywać luźne kontakty z chełmskimi strukturami ZWZ-AK. Po zakończeniu wojny przeniósł się do Poznania, gdzie pracował w Pracowni Paleontologicznej Kierownictwa Badań nad Początkami Państwa Polskiego, a następnie w Instytucie Historii Kultury Materialnej Polskiej Akademii Nauk. Publikował także artykuły naukowe, między innymi w periodykach „Materiały Wczesnośredniowieczne” i „Studia Wczesnośredniowieczne”. Tworzył również struktury Związku Plantatorów Przetwórczych Roślin Okopowych oraz był inicjatorem wydawania miesięcznika „Poradnik Plantatora”. Zmarł 3 listopada 1963 r. w Poznaniu i został pochowany na cmentarzu w Junikowie (dzielnica Poznania). Z racji szerokiej działalności społecznej i politycznej biogramy Felicjana Lechnickiego można odnaleźć zarówno w „Polskim Słowniku Biograficznym” (t. XVI z 1971 r.), jak i „Słowniku Biograficzny Miasta Lublina” (t. 2 z 1996 r.). Na gruncie chełmskim jego postać przybliżali między innymi: Longin Tokarski w „Pro Patrii” (artykuł „Rodzina Lechnickich w walce o Polskę” z 1994 r.) oraz Katarzyna Hanc w „Roczniku Chełmskim” („Z dziejów rodziny Lechnickich: wizyta Józefa Piłsudskiego w Święcicy” w tomie 11 z 2007 r.).                               

Zbigniew Lubaszewski